Kaszgar
Historia
Kaszgar znajduje się w punkcie zbieżności bardzo różnych kultur i imperiów, był pod panowaniem historycznie imperiów chińskiego, tureckiego, mongolskiego i tybetańskiego. Miasto było również miejscem wielu bitew między różnymi grupami ludzi na stepach.
Początkowo był oazą, następnie ważnym punktem na Jedwabnym Szlaku. Kaszgar pozostawał pod kontrolą chińską za czasów dynastii Han oraz Tang, później przechodził okresy panowania ujgurskiego (od X wieku do XI) oraz mongolskiego (od XIII wieku). Włączony z powrotem do Chin w 1758 roku. W latach 1862-1877 miasto było kontrolowane przez rebelianckie państwo Jakuba Bega (lit. „Siedem miast”) i pełniło rolę jego stolicy. W latach 1933-1934 stolica Pierwszej Republiki Wschodniego Turkiestanu.
Kaszgar to miasto na prawach powiatu w zachodnich Chinach, w regionie autonomicznym Sinciang, na zachodnim skraju Kotliny Kaszgarskiej, nad rzeką Kaszgar. Siedziba prefektury Kaszgar. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła około 506 640. Jest to uznawane za najlepiej zachowane muzułmańskie miasto regionu, główny ośrodek kultury ujgurskiej.
Co zobaczyć
W 1986 roku chiński rząd wyznaczył Kaszgar jako „miasto o znaczeniu historycznym i kulturowym”.
Niby fajnie. Ale Chińczycy nie lubią Ujgurów. Inna kultura i religia.
Wiele starych domów na starym mieście zostało zbudowanych bez regulacji, w wyniku czego urzędnicy uznali je za przepełnione i niezgodne z przepisami przeciwpożarowymi i dotyczącymi trzęsień ziemi. Po tragedii, do jakiej doszło w 2008 roku w Syczuanie, rząd postanowił wyburzyć stare domy.
Kiedy plan się rozpoczął, 42% mieszkańców miasta mieszkało na starym mieście. W trakcie realizacji planu mieszkańcy zostali usunięci ze swoich domów w celu wyburzenia dużych części starego miasta i zastąpienia tych obszarów nową zabudową. W 2011 r. Parlament Europejski wydał rezolucję wzywającą do stosowania „metod renowacji wrażliwych na kulturę”. Międzynarodowy Komitet Naukowy ds. Ziemnego Dziedzictwa Architektonicznego (ISCEAH) wyraził zaniepokojenie wyburzaniem i odbudową zabytkowych budynków. ISCEAH dodatkowo wezwała do wdrożenia technik stosowanych w innych częściach świata w celu rozwiązania problemu podatności na trzęsienia ziemi.
Do maja 2012 r. dwie trzecie starego miasta zostało zburzone, co zdaniem krytyków miało na celu wypełnienie politycznego celu erozji kultury ujgurskiej. Według chińskiego rządu wyburzenie i odbudowa były konieczne, ponieważ cały obszar Kaszgaru znajdował się „w specjalnym obszarze zagrożonym trzęsieniami ziemi”.
W ciągu ostatnich dwóch dekad podobne wyburzanie zabytkowej architektury, a następnie zastępowanie ich „centrami handlowymi i autostradami”, miało miejsce również w pozostałej części Chin, często przy niewystarczających konsultacjach z lokalnymi mieszkańcami. Krytycy nazwali zniszczenie starego miasta częścią kampanii kulturowego ludobójstwa.
Stare Miasto w Kaszgarze, przed jego wyburzeniem i odbudową, było opisywane jako „najlepiej zachowany przykład tradycyjnego islamskiego miasta, jaki można znaleźć w całej Azji Środkowej”. Szacuje się, że rocznie przyciąga ponad milion turystów.
Kaszgar słynie z krętych wąskich uliczek swojej historycznej starówki. Stare miasto prezentuje fascynujący styl architektoniczny domów zbudowanych z mułu z drewnianymi belkami nośnymi i pięknie rzeźbionymi drewnianymi stropami. Znajduje się w samym sercu miasta, w którym mieszka ponad połowa mieszkańców miast. Mieszkańcy starego miasta to w 100% Ujgurzy. Ujgurowie mieszkają na tym obszarze od czasu powstania miasta Kaszgar ponad dwa tysiące lat temu.
Mimo tych działań, w mieście są miejsca, które warto odwiedzić.
Warto odwiedzić Meczet Id Kah na Starym Mieście, który otwarty został w mieście w 1442 roku. Obiekt ten może pomieścić 20000 wiernych. Jest największym meczetem w Chinach. W każdy piątek ponad 10 000 muzułmanów przybywa do meczetu, aby ofiarować piątkową modlitwę. W czasie świąt, Ramadanu i Kurbanu, ponad 100 000 muzułmanów przybywa do meczetu Id Kah, aby modlić się i świętować. W rzeczywistości znaczenie Id Kah w języku ujgurskim to „miejsce festiwalu”. W tym czasie z minaretu rozbrzmiewa tradycyjna muzyka ujgurska, a przed meczetem można zobaczyć tańce. Meczet Id Kah jest wspaniałym przykładem architektury Islamu i od ponad 500 lat jest ważnym punktem centralnym w centrum Kaszgaru. Meczet Id khan jest dla Ujgurów sercem miasta.
W pobliżu meczetu Id Kah znajduje się przepiękny minaret. Warto go odwiedzić nocą kiedy jest pięknie oświetlony.
Niedaleko meczetu znajduje się Muzeum Kaszgaru. Prywatne muzeum zlokalizowane jest przy Jiefang North Road.
Inną ciekawą atrakcją jest Mauzoleum Afaq Khoja. Jest to grobowiec Afaqa Khoja i jedno z najświętszych miejsc muzułmańskich w Sinciangu. Zbudowane w XVII wieku wyłożone kafelkami mauzoleum, położone 5 km na północny wschód od centrum miasta, zawiera również groby pięciu pokoleń jego rodziny. Abach był potężnym władcą, kontrolującym Khotan, Yarkand, Korlę, Kucha i Aksu, a także Kaszgar. Wśród niektórych ujgurskich muzułmanów był uważany za wielkiego świętego (Aulia).
Na Starym Mieście znajdują się także wysokie na dziesięć metrów, mury miejskie oraz brama miejska. Znajdują się one przeważnie we wschodniej części. Warto pozwiedzać mury i przespacerować się nimi. Szczególnie wieczorem. Mury te mają ponad 500 lat. W części starego miasta znajdują się także mury, które powstały współcześnie.
W południowej, nowszej części starego miasta, przy Tiyu Road znajduje się Grobowiec Yusup Has Hajipa. Yusup Has Hajip jest jednym z najsłynniejszych poetów, uczonych i myślicieli Ujgurów. Jedną z jego najsłynniejszych publikacji była książka „Mądrość szczęścia”. Urodził się w 1018 roku w Balasagun (dziś położonym gdzieś w Kirgistanie) z dynastii Karahanilarów, później wyemigrował do Kaszgaru.
Yusup Has Hajip jest bardzo szanowany przez Ujgurów, którzy odwiedzają jego grób, aby złożyć wyrazy szacunku. Książka „Mądrość szczęścia” jest jednym z pierwszych wyborów Ujgurów, kiedy wręczają przyjacielowi książkę w prezencie.
Warto także udać się do Parku Ludowego, który zlokalizowany jest w centrum miasta. Jest to główny park publiczny. W parku znajduje się wysoki na 18 m posąg Mao Zedonga. Jest on jednym z niewielu dużych posągów Mao pozostałych w Chinach.
W mieście warto udać się na bazar oraz do domu herbacianego na napój, z którego słyną Chiny – herbatę.
Na starym mieście warto odwiedzić Starożytny dom Gaotai. Jest to najbardziej typowy ujgurski dom mieszkalny z unikalnym widokiem ciężkiej kultury etnicznej. Z ponad 600-letnią historią, dom Gaotai znajduje się na małej wyżynie lessowej, na północno-wschodnim krańcu starej dzielnicy Kaszgaru. Oferuje unikalny widok architektury ujgurskiej i kultury etnicznej.
I na koniec. Bazar. Nie byle jaki bazar. Wielki Bazar w Kaszgarze. Inne nazwy to: Bazar Niedzielny, Bazar Mal lub Targ bydła i codzienny Bazar Yengi. Odbywa się we wschodniej części miasta i pokazują chwałę największego międzynarodowego rynku handlowego lub targów na starożytnym Chińskim Jedwabnym Szlaku.
Przed 1992 rokiem Wielki Bazar w Kaszgarze odbywał się tylko w niedzielę. Tak, że obcokrajowcy nazwali go Niedzielnym Bazarem w przewodnikach turystycznych. W rzeczywistości rynek jest otwarty dla ludzi codziennie, ale największy ruch odbywa się w niedzielę. Dzisiejszy Kaszgar zachował dawne tradycje.
Bazar kwitnie od ponad dwóch tysięcy lat. Obecnie na rynku jest ponad 5000 straganów, 10000 rodzajów towarów, codziennie przepływa 0,15 miliona ludzi. Na ulicach można znaleźć targowiska sprzedające różne towary, takie jak warzywa, owoce, żywność, odzież, narzędzia i rękodzieło. Rynki Kaszgaru różnią się od rynków w innych miejscach tym, że większość sprzedawanych towarów jest wytwarzana przez samych sprzedawców. Tutaj turyści mogą zobaczyć rękodzieło faktycznie wytwarzane w warsztatach. Na rynku butów i czapek sprzedawane czapki i botki są szyte na miejscu. Słychać brzęk młotów kowalskich. Jeśli usłyszysz dźwięk piły elektrycznej, możesz iść zobaczyć stolarzy wykonujących meble i przybory kuchenne.
Zgodnie z tradycjami ujgurskimi, Wielki bazar podzielony jest na ponad 20 specjalnych rynków na drewno opałowe, dywany i koce, drobne towary z sukna i tekstyliów, żywy inwentarz, środki produkcji, narzędzia nożowe, suszone owoce i nie tylko. Wśród nich najbardziej atrakcyjny jest Bazar Mal, czyli targ bydła w niedziele, na który mieszkańcy ze wszystkich okolicznych wiosek przyjeżdżają do miasta, aby kupować i sprzedawać zwierzęta. Odbywa się na otwartym i ogrodzonym terenie. Jest popularny wśród turystów, ale rynek jest tak duży, że wciąż przypomina działający bazar. Na koniec należy wspomnieć o codziennym targu Bazar Yengi, który oferuje szeroki wybór wyrobów rękodzielniczych, ubrań, dywanów i wszystkiego, czego można się spodziewać po rynku turystycznym. Mniej zatłoczone w dni powszednie. Targuj się mocno!
Na rynku jest wiele do obejrzenia i po prostu pozwiedzania, takich jak instrumenty, ubrania, przyprawy. Kupiłem trochę szafranu z Iranu, który stanowił 10% ceny, za którą zapłaciłbym w Polsce.
Nie byłbym sobą, gdybym nie spróbował lokalnych przysmaków. W sumie można je skosztować w Azji Środkowej. Mowa o lagman, czyli gruby makaronie domowej roboty w sosie z warzywami i z mięsem. Jadałem go już w Kirgistanie w restauracji Navat. Pycha!
Oraz naan lub czyli rodzaj chlebka. Jest to podstawowe danie Ujgurów. Ja wybrałem chlebek naan zapiekany z mięsem. Smaczne to było. A do picia wybrałem sobie napój, który składa się z jogurtu, lodu i miodu. Całkiem smaczne. I orzeźwiające.
Ponieważ na bazarze jest bardzo tłoczno, pamiętajcie aby chronić swoje rzeczy osobiste przed kradzieżą.
Dojazd
Do Kaszgaru można dojechać z Biszkeku, z Zachodniego Dworca Autobusowego.
Z tego co pamiętam to busy jeżdżą raz lub dwa razy w tygodniu. Powinny jeździć codziennie. Ale ja nic nie wiem. Z Kirgistanu dojedziemy przez Przełęcz Torugart (180km od Narynia) lub Przełęcz Erkeshtam (256km od Osz). Niestety Przełęcz Torugart jest często zamykana ze względu na opady śnieżne, urlopy pracowników lub zbyt duży ruch. Przejście jest czynne od poniedziałku do piątku, od 10 do 17.
Ponieważ przełęcz Torugart jest przez Chińczyków uważana za specjalne przejście z dodatkowymi wymogami bezpieczeństwa, nie można samodzielnie przekroczyć ziemi niczyjej poza kirgiskimi celnikami i mogą tam wjechać tylko kirgiscy kierowcy ze specjalnym zezwoleniem Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Niedawno kazachskie linie FlyArystan uruchomiły połączenie z Biszkeku do Urumczi (stop NQZ) w cenie 63604KZT (577PLN).
Innym sposobem dotarcia jest dojazd z Almaty do Urumczi. I stamtąd można dostać się do Kaszgaru.
Niestety w tym przypadku na razie wstrzymane są międzynarodowe połączenia autobusowe z Chinami. A jest to najtańszy sposób aby dostać się do Chin.