Javornik
Historia
Javornik (wzgórze, las klonowy) to historycznie miasto leżące na Dolnym Śląsku w kraju ołomunieckim, przy granicy z Polską, które zlokalizowane jest na zboczu i u podnóża Złotych Gór.
Pierwsze wzmianki o osadzie Javorník sięgają głębokiej przeszłości, o czym świadczą liczne znaleziska archeologiczne w postaci kamiennych toporów w pobliskiej okolicy, które wskazują, że mogła tu znajdować się osada prehistorycznych rolników. Inne znaleziska pochodzą z późnego okresu rzymskiego, kiedy to na pobliskim wzgórzu odnaleziono monety lub naczynie z Rychleba, które pochodzą z tego okresu.
Pierwsza wzmianka pochodzi z 1290 roku. W inwentarzu biskupstwa wrocławskiego wymieniana jest wieś Jawornik o powierzchni 40 wielkich łanów, z czego dwa należały do kościoła, a sześć stanowiła własność miejscowego wodza, który to był właścicielem karczmy oraz młynu. Sama wieś powstała o wiele wcześniej.
Miejscowy zamek, wzniesiony na przełomie XIII i XIV w., pojawia się już wkrótce w innych przekazach, lecz w źródłach pisanych po raz pierwszy wzmiankowano go dopiero w 1307 r. Jego właścicielem od 1348 roku miał być książę świdnicki Bolko II. Od XIV w. Javornik był własnością biskupstwa wrocławskiego, do którego należała już wieś pod zamkiem. Część osady na podzamczu stopniowo nabierała charakteru miejskiego, a w 1373 roku po raz pierwszy obok wsi wzmiankowano miasto Javorník, które jednak na prawa miejskie musiało czekać do 1549 roku. W XVI wieku miasteczko posiadało swoją instytucję społeczną.
Wielki pożar w dniu 4 grudnia 1825 roku, który trwał od godziny dziewiątej wieczorem do trzeciej nad ranem zniszczył 104 domy. Mówiono, że ognisty blask widać było aż aż do Wrocławia i Ołomuńca. Komisja z Opawy oszacowała wówczas straty na 291 253 zł. Miasto podniosło się po tej katastrofie z trudem, a pod koniec lat czterdziestych XX wieku nadal pozostawało wiele terenów niezagospodarowanych.
Miasteczko jest małe. Posiada kilka zabytków wartych zobaczenia w samym mieście jak i w okolicy. Do miasta można dojechać z Polski z Lądka Zdrój, Ząbkowic Śląskich lub Paczkowa. Miasteczko liczy sobie niewiele ponad 3000 ludzi. Jednakże ma wiele do zaoferowania.
Co warto zobaczyć
W samym mieście jest parę atrakcji wartych do zobaczenia.
W mieście znajdują się zabytkowe domy oraz bardzo dużo zabytkowych budynków użyteczności publicznej. Znajduje się tu także wiele ciekawych muzeów oraz pomników. Warto tu spędzić trochę czasu zwiedzając miasteczko oraz okoliczne atrakcje.
Nr 1 na mapie to Radnice czyli Ratusz miejski. Budynek powstał w 1724 roku przez Lorenza Eynwindera według planów znakomitego nisskiego architekta Michaela Kleina. Według jego planów zbudowano między innymi kościół parafialny. Sto lat później bo w 1825 roku ratusz uległ zniszczeniu w wielkim pożarze miasta. W 1832 roku nastąpiła przebudowa zniszczonego ratusza pod kierunkiem burmistrza Franza Weningera. W 1935 roku nastąpiła przebudowa ratusza przez budowniczego H.Utnera pod kierownictwem burmistrzem Josefa Reinolda. I w tej formie ratusz zachował się do dziś.
W ostatnim czasie przeszedł proces rekonstrukcji. Pomalowano dach, ocieplono budynek i pomalowano elewację.
Na ścianie ratusza znajduje się tablica pamiątkowa upamiętniająca 85 rocznicę urodzin pierwszego i najdłużej urzędującego prezydenta Czechosłowacji, który nazywany był ojcem niepodległej Czechosłowacji, „prezydentem oswobicielem” lub TGM oraz pieszczotliwie Taticiek – tatuś.
Mowa tu o Tomasie Garrigue Masaryk „TGM”. Tablicę zainstalowano w 1935 roku, kiedy zmarł prezydent. Została rozebrana przez Niemców w 1938 roku. W 1946 roku ponownie ją umieszczono na ścianie ratusza. Lecz w 1948 po zwycięstwie „ludu pracującego” w Czechosłowacji, tablica została ponownie zdemontowana. Wróciła ponownie na swoje miejsce w 2008 roku.
Nr 2 na mapie to dawny budynek sądu a obecnie punkt informacyjny oraz muzeum. Budynek został wyremontowany w 2020 roku. Można tam kupić pamiątki, zasięgnąć informacji a w muzeum zwiedzić posterunek żandarmerii, salę szkolną, zbrojownię, koszary miejskie, aptekę miejską, pamiątki po zakonnicach. Znajduje się tam także ekspozycja gazownictwa.
Nr 3 to dawna willa Latzella a obecnie Dom Kultury w mieście.
Willa nr 160 została wybudowana na pustej działce nr 20 w Javorník-vsi przez miejscowego budowniczego Aloisa Utnera , który latem 1880 roku kupił ziemię pod budowę nowego okazałego domu .
Niecały rok później, 23 czerwca 1881 roku , sprzedał willę rodzinie przedsiębiorców Latzel z Berna , która była wówczas jej właścicielem przez niecałe czterdzieści lat. Członkowie rodziny Latzelów sprzedali willę Javornica na podstawie umowy kupna z dnia 7 lutego 1919 r . Aleksandrowi Klinice. Ten był właścicielem aż do 1942 roku , kiedy to przekazał go za bliżej nieokreśloną kwotę Franziemu i Erice Bergerom .
Wplątano ich w powojenne wysiedlenia i konfiskatę niemieckiego majątku. Zgodnie z decyzją Urzędu Osadniczego i Narodowego Funduszu Odbudowy w Pradze skonfiskowana willa w 1949 roku należała najpierw do gminy Javorník, a następnie w 1953 roku własność przeszła na Lokalny Komitet Narodowy w Javorníku. W 1958 roku miasto Javorník żyło pod znakiem przekształcenia willi w ośrodek kulturalny. Na początku 1958 roku ukazuje się Javornický zpravodáj, w którym MNV ogłasza rozpoczęcie budowy sali, sceny i wyposażenia. Zachęca mieszkańców do wolontariatu do pomocy przy kopaniu fundamentów i samej budowie. W 1960 roku odbyło się uroczyste otwarcie.
Dziś mieści się tu Miejski Ośrodek Kultury , teatr i kino. Odbywają się tu różne koncerty, wystawy itp. Znajduje się tu również centrum informacyjne.
Nr 10 – Kościół Świętej Trójcy. Powstał w latach 1716-23, kiedy probostwo starszego kościoła św. Kryzys. Nowy barokowy kościół powstał w okresie rozwoju miasta, które w poprzednim stuleciu bardzo ucierpiało w czasie wojny trzydziestoletniej i późniejszych zaraz. Projekt budowy kościoła wykonał budowniczy MJ Klein, obecny kształt kościół posiada od 1866 roku według projektu budowniczego Schwarzera. Jest to budowla jednonawowa, prostokątna, z węższym prezbiterium na końcu nawy i dobudowaną od północnego zachodu zakrystią. W 1755 r. dobudowano okrągłą kaplicę Najświętszej Marii Panny Bolesnej. Obiekt znajduje się przy ulicy Puskinova 12.
20°C
