Kadyks
Gdzie leży Kadyks?
Kadyks (Cadiz) to miasto portowe w Andaluzji, położone 120km na południe od Sevilli i 200km na zachód od Malagi. Na południe od miasta znajduje się terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii – Gibraltar.
Zarys historyczny
Kadyks jest jedną z najstarszych osad w Hiszpanii, założoną około 1100 roku pne przez Fenicjan i od tamtej pory jednym z głównych portów w kraju. Jest to jedno z najstarszych nieprzerwanie zamieszkanych miast w Europie Zachodniej. Jednak jego największym okresem i epoką, z której centralna część miasta zawdzięcza swój obecny wygląd, był wiek XVIII. To za czasów Burbonów został portem macierzystym hiszpańskiej marynarki wojennej. Następnie, wraz z zamuleniem rzeki do Sewilli, port cieszył się faktycznym monopolem na hiszpańsko-amerykański handel złotem i srebrem, a z jego dochodów zbudowano Catedral – ze złotą kopułą, okazałe dwory, budynki użyteczności publicznej, stocznie, magazyny i mniejsze kościoły. Wewnętrzny Kadyks, zbudowany na półwyspie-wyspie, pozostaje taki, jak musiał wyglądać w tamtych czasach, z jego wielkimi, otwartymi placami, alejkami żeglarskimi i wysokimi domami z wieżyczkami. Dosłownie rozpadający się pod wpływem morskiego powietrza na miękki wapień, ma niesamowitą atmosferę – lekko podejrzaną, zdecydowanie podupadającą, ale wciąż pełną tajemniczości. Ponadto miasto usiane jest licznymi parkami, w których kwitną egzotyczne rośliny, w tym gigantyczne drzewa przypuszczalnie przywiezione do Hiszpanii przez Kolumba z Nowego Świata.
Kadyks w przeciwieństwie do większości innych portów tej wielkości, wydaje się zrelaksowany, swobodny i wcale nie groźny, nawet w nocy. Być może wynika to z jego uspokajającego kształtu i zwartości, obecności morza i uderzających fortyfikacji morskich i alamedów nad wodą, które uniemożliwiają zgubienie się na więcej niż kilka przecznic. Ale ten ton prawdopodobnie zawdzięcza w równym stopniu miejskiej tradycji liberalizmu i tolerancji – utrzymywanej przez lata dyktatury Franco, mimo że było to jedno z pierwszych miast, które znalazło się w jego siłach.
W 2012 r. Miasto obchodziło dwusetną rocznicę uchwalenia Konstytucji z 1812 r. (Pierwszej w Hiszpanii, zwanej „La Pepa”) i powołania Kortezów (parlamentu) w opozycji do blokady napoleońskiej. Głównym pomnikiem upamiętniającym to wydarzenie jest spektakularnie piękny nowy most drogowy – najdłuższy w Hiszpanii – nazwany „La Pepa”, łączący Puerto Real przez Zatokę Kadyksu ze starym miastem. Przekroczenie mostu zaprojektowanego przez Javiera Manterolę to prawdziwa przygoda (centralne przęsło znajduje się 70 m nad wodą) i pozwala z bliska podziwiać wysoką konstrukcję. Kadyks ma dwie główne plaże – doskonałą Playa de la Victoria (i jej mniej komercyjną kontynuację Playa de la Cortadura), na lewo od cypla zbliżającego się do miasta (do którego można dojechać z centrum autobusem nr 1 z Plaza de España) oraz często przepełniona Playa de la Caleta na zachodnim krańcu półwyspu.
Miasto jest także członkiem Most Ancient European Towns Network czyli innymi słowy Kadyks należy do grupy, która skupia najstarsze miasta w Europie. Grupa powstała w 1994 roku. Pomysł powstał w greckim mieście Argos. Do grupy należy 10 miast i ich celem jest omawiać takie zagadnienia, jak badania archeologiczne, turystyka i włączanie zabytków do urbanistyki.
Idziemy zwiedzać miasto
Co warto zobaczyć w Kadyksie? Miasto ma dużo do zaoferowania. Każdy znajdzie tutaj coś dla siebie. Zwiedzanie proponuję zacząć od Katedry Nueva. Trudno oprzeć się urokowi ogromnej i rozpadającej się XVIII-wiecznej katedrze, tak zatytułowanej, ponieważ zastąpiła dawną katedrę Santa Cruz.
Budowano ją przez ponad 100 lat – od roku 1722 do 1838. Powstała w miejscu starszej katedry z XIII w., który spłonął. Katedra miała być zbudowana w stylu barokowym, jednak przedłużająca się budowa wymusiła dokonanie pewnych zmian. W efekcie są tu również elementy rokokowe oraz neoklasycystyczne.
Wewnątrz zobaczyć można liczne kaplice z obrazami, rzeźbami czy relikwiami. Warto zajrzeć również do krypty. Torre Poniente to jedna z wież katedry, która została udostępniona do zwiedzania – można z niej obejrzeć panoramę miasta.
Budynek przeszedł dziesięć lat (i astronomicznie kosztowną) renowacji w celu zachowania jego wnętrza i teraz rozpoczyna się renowacja dachu i „złoconej” kopuły. Wnętrze katedry jest całkowicie udekorowane kamieniem, bez widocznego złota, w absolutnie idealnych proporcjach. W krypcie można zobaczyć grób Manuela de Falla, wielkiego gaditano (tak są nazywani znani mieszkańcy Kadyksu), kompozytora, którego dzieła były inspirowane Andaluzją, takie jak Noce w ogrodach Hiszpanii i El Amor Brujo. Aby podziwiać wspaniały widok na miasto, można również wspiąć się na Torre de Poniente, jedną z bliźniaczych wież Katedry Nueva.
Zwiedzanie samej katedry oraz muzeum jest darmowe. Wejście na wieżę kosztuje 4€.
Gdy już obejrzymy katedrę to proponuję udać się na wschód od katedry, w kierunku Barrio del Populo, najstarszej średniowiecznej dzielnicy miasta. Na Plaza de Fray Félix znajduje się „stara” lub oryginalna katedra Santa Cruz. Był to jeden z budynków poważnie zburzony przez hrabiego Essex podczas angielskiego ataku na Kadyks w 1596 roku, co spowodowało znaczną przebudowę XIII-wiecznego kościoła. Przetrwał wspaniały gotycki portal wejściowy, a wewnątrz znajduje się wspaniały XVII-wieczny retablo z rzeźbami Martínez Montañés. W pobliżu morza został wykopany rzymski teatr z I wieku pne.
Z Santa Cruz udajmy się do Szpitala Żeńskiego i kaplicy Matki Bożej z Carmen (Hospital de las Mujeres). Budynek znajduje się na Rynku pod adresem Hospital de Mujeres 26. Bilet wstępu wynosi 1.50€. Jest to najbardziej imponujący barokowy budynek w całym mieście.
Budynek, którego budowę rozpoczęto w 1736 r., Przedstawia na elewacji schemat kompozycyjny wykorzystujący kanony ówczesnej architektury cywilnej Kadyksu, chociaż w tym przypadku motywy dekoracyjne nie są skoncentrowane tylko na elewacji, ale są rozłożone w zrównoważonej proporcji na całość. jego monumentalny charakter.
Wnętrze zaaranżowano wokół dwóch połączonych patio, pomiędzy którymi wznosi się klatka schodowa. Główny dziedziniec podzielony jest na dwie części, z których jedna składa się z półkolistych łuków, a druga z pilastrów. Drugie patio jest prostsze i mniejsze. Listwy przypodłogowe obu dziedzińców zdobią holenderskie kafelki zmieszane z cegłami i marmurowymi płytami. W tej części wyróżnia się Via Crucis wykonana z sewilskich kafli z 1749 roku, której sceny są oparte na włoskich i flamandzkich rycinach z XVII wieku.
Pomiędzy patio a fasadą znajduje się Kaplica Matki Bożej z Carmen, na planie hali, podzielona na trzy nawy przez doryckie marmurowe kolumny. Zawiera ciekawy zestaw ołtarzy, ten, który zajmuje kaplicę główną jest dziełem neoklasycystycznym, wykonanym z drewna imitującego marmur i mieści wnękę z obrazem Matki Bożej z końca XVII wieku. Wśród obfitości dzieł sztuki w kaplicy wyróżnia się płótno „Wizja San Francisco z towarzyszem na plecach”, datowane na około 1601 r., Dzieło El Greco, które należało do prywatnej kolekcji biskupa Armenguala. Pokazuje pełną dojrzałość autora i manierystyczne formy, tak charakterystyczne dla jego malarskiej twórczości.
Idąc dalej dochodzimy do ulicy Rosario, gdzie swoją siedzibę ma XVIII-wieczne Oratorio de Santa Cueva. Znajdują się tu trzy wspaniałe freski Goya. W eliptycznej kaplicy górnej pod elegancką kopułą znajdują się trzy freski przedstawiające cud chleba i ryb, ucztę weselną (po obu stronach ołtarza głównego) i Ostatnią Wieczerzę (nad wejściem), nieoczekiwany obraz Chrystusa i uczniów jadalnia rozciągnięta na podłodze w stylu rzymskim.
Budowę sfinansował czcigodny ksiądz Don José Sáenz de Santamaría, markiz Valdeiñigo. Pomnik uważany jest za jeden z największych zabytków sztuki hiszpańskiej i klejnot neoklasycystycznego stylu w Kadyksie. W budowie brali udział architekci Cayén i jego uczeń Benjumeda. Dekoracja była w rękach malarzy Zacaríasa Gonzáleza Velázqueza, Antonio Camaróna, Antonio Cavalliniego i Franza Riedmayera, ale najważniejsze są obrazy Francisco de Goya. Wstęp 4€.
W pobliżu znajduje się Plaza de Espana. Plac zbudowany jest z dawnej Plazuela del Carbón i ziemi pozyskanej z morza w wyniku rekultywacji terenu przeprowadzonej na terenie portu, po zburzeniu murów obronnych San Antonio na początku XX wieku. W szczególności jego budowa zakończyła się w 1929 roku, wraz z ukończeniem pomnika Cortes de Cádiz z 1812 roku, który mu przewodniczy.
Niedaleko, przy Calle Meson 11 znajdują się ruiny teatru rzymskiego (Teatro Romano). Rzymski teatr w Kadyksie to budowla pochodząca z I w n.e. Pozostałości (tylko częściowo odkopane) odkryto w 1980 r. Na murach teatru muzułmanie zbudowali twierdzę, a później stanęły tu średniowieczne budynki.
Teatr był jednym z największych, jakie kiedykolwiek zbudowano w cesarstwie rzymskim, został opuszczony w IV wieku, a w XIII wieku, na jego ruinach zbudowano fortecę na rozkaz króla Alfonsa X Kastylii.
W teatrze znajdowała się cavea (wielopoziomowa widownia) o średnicy ponad 120 metrów, która mogła pomieścić około 20 000 widzów. Teatr był jedną z niewielu rzymskich budowli starożytnej Hiszpanii, o których wspominali klasyczni autorzy, w tym Cyceron i Strabon. Wykopaliska w tym miejscu znalazły również pozostałości z okresu taify (1009 – 1031), domów Almohad i grobów z XVII wieku. Od teatru mamy blisko do katedry.
Parę przecznic od Teatru Rzymskiego, przy Plaza de San Juan de Dios znajduje się Ayuntamiento czyli Ratusz.
Przyjęto założenie, że każdy Ratusz w andaluzyjskim mieście będzie pięknym dziełem architektury, a ratusz w Kadyksie na pewno nie zawodzi pod tym względem.
Budynek rządowy stoi tu od XVI wieku, chociaż dopiero w bogatym okresie XVIII wieku budowla przybrała oszałamiającą formę, w jakiej można podziwiać ją dzisiaj. Handlowa i kulturalna historia Kadyksu jest upamiętniona na zewnątrz budynku, a wewnętrzny dziedziniec jest oknem na wspaniałą przeszłość tego słynnego miasta.
Wejście do budynku jest bezpłatne, ale zwiedzanie należy wcześniej zorganizować.
Kilka przecznic od Ratusza znajdziemy, niedaleko ruin teatru rzymskiego, przy ulicy Calle de Concepcion Arenal znajduje się Casa de Iberoamerica.
Budynek powstał w 1794 r. Został ukończony w 1836 r. i pierwotnie służył jako więzienie królewskie. Później, aż do 1990 roku, stał się Sądem Miejskim. Obecnie jest to budynek miejski zarządzany przez Stowarzyszenie Miejskie Kadyksu.
Casa Iberoamerica jest publicznym centrum kulturalnym zależnym od Rady Miejskiej. Oprócz poznania jednego z najlepszych neoklasycystycznych budynków w całej Andaluzji, podczas wizyty można znaleźć wystawy sztuki i zajęcia zaplanowane przez cały rok. Odbywają się tu także liczne koncerty.
Przy Plaza San Juan de Dios znajduje się Ayuntamiento czyli Ratusz. Obecna siedziba ratusza w Kadyksie została zbudowana w 1799 r. na podstawach i miejscu poprzedniego ratusza i jest wynikiem dwóch etapów: pierwszego, neoklasycznego, zapoczątkowanego w 1799 r. przez Torcuato Benjumedę, oraz drugiego, odpowiadającego stylowi elżbietańskiemu, dzieło García z Alamo w 1861 roku, które wpłynęłoby na wnętrza. W 1936 roku po raz pierwszy podniesiono flagę andaluzyjską.
Przy Pl. de la Constitución znajduje się Puerta de Tierra czyli Brama Ziemii. Obecny wygląd Puerta de Tierra odpowiada różnym okresom i fazom budowy, od momentu, w którym w XVI wieku średniowieczne mury stały się niewystarczające dla rozwoju miasta. Na jego miejscu wybudowano widoczny do dziś mur z bramą wjazdową, wkomponowany w jedną z murów obecnego zespołu obronnego. W 1574 dokonano pierwszej rozbudowy o dwie baszty. Ostateczny wygląd budynek uzyskał dopiero w XVIII wieku.
Dwa obeliski znajdujące się przed Bramą Ziemi i umieszczone centralnie na placu poświęcone są św. Serwandusowi i św. Germanusowi, obu patronom Kadyksu. Wykonano je w w Genui na początku XVII wieku.
Po sąsiedzku bo przy Puertas de Tierra znajduje się Galeria Sztuki „Baluarte de San Roque”. Jest to zrewitalizowany budynek dawnej twierdzy, który był częścią otoczonego murem kompleksu Bram Ziemi. Przestrzeń została zrehabilitowana w ramach projektu Namae i w 75% sfinansowana przez Unię Europejską.
Oprócz organizacji wystaw, organizuje również inne wydarzenia kulturalne i społeczne, takie jak prelekcje, konferencje i warsztaty, wszystkie związane z Marokiem lub Europą, aby spełnić wymagania wspomnianego europejskiego programu finansowania.
Niedaleko znajduje się Zamek Santa Catalina (Castillo de San Catalina). Należący do frontu Kalety, został wzniesiony przez króla Filipa II w 1598 roku, po ataku Anglików na miasto.
Projekt należy do inżyniera wojskowego Cristóbala de Rojas, który zmarł w mieście przed zakończeniem prac. W zasadzie projekt był ambitniejszy niż to, co ostatecznie zbudowano, na przedpolu twierdzy zaplanowano bastionowy front, który obok zamku miał stać się cytadelą miasta.
Na planie pięcioboku przedstawia gwiazdę z trzema punktami od strony morza, w części naziemnej kurtyna muru mieści w środku bramę, flankowaną dwoma półbastionami i fosą ze stabilnym mostem i mostem zwodzonym. Ta brama miała swoją bronę, do której wykorzystano nieużywaną wówczas bramę w Arco del Pópulo.
W 1693 r. za panowania Karola II wybudowano kaplicę i zakrystię, jednonawową przykrytą sklepieniem kolebkowym i wysokim chórem u podnóża. Wejście, bardzo trzeźwe, ma lotkę wspartą na pilastrach i małą dzwonnicę; wewnątrz znajduje się pojedynczy ołtarz z barokowym ołtarzem, który utracił złocenie. W nim czczony jest wizerunek Santa Catalina, San José, San Agustín, San Francisco i innych.
Wewnątrz zamku znajdują się pawilony, koszary i cysterny, pierwotnie wykonane z prochu; później został przeznaczony na więzienie wojskowe.
Po sąsiedzku znajduje się Park Genovés, w którym można odpocząć i schronić się przed upałami. Znajdują się tam liczne alejki z drzewami, wodospady oraz park z dinozaurami.
Po sąsiedzku znajduje się latarnia morska czyli Faro del Castillo de San Sebastian. Nazwa wzięła się stąd, że latarnia stoi wewnątrz Zamku San Sebastian (Castillo de San Sebastian).
W tym miejscu świetliste światło istniało już co najmniej od XVI wieku. W 1907 roku zaczęto budować obecną latarnię. Latarnia ma 41 metrów wysokości.. Pierwszym dniem jej zapalenia był 30 września 1913.
Zamek San Sebastian zbudowany został na wyspie w miejscu, gdzie według legend znajdowała się Świątynia Kronosa.
W 1457 roku na wysepce zbudowała pustelnię przez załogę weneckiego statku, która dochodziła do siebie po zarazie. W 1706 r. rozpoczęto budowę zamku, co dało początek ufortyfikowanej zagrodzie o nieregularnym planie i broniącej północnej flanki miasta.
Wewnątrz i na podstawie muzułmańskiej strażnicy stoi obecna latarnia morska, żelazna konstrukcja zaprojektowana przez Rafaela de la Cerda w 1908 roku (jedyna latarnia tej konstrukcji w Hiszpanii), druga latarnia elektryczna w Hiszpanii i 41 metrów nad poziomem morza . W 2017 roku zamek został odrestaurowany.
W 1860 roku wybudowano promenadę, która służy jako łącznik pomiędzy wyspą a obszarem miejskim miasta. 25 czerwca 1985 r. został ogłoszony miejscem o znaczeniu kulturalnym.
W mieście warto jeszcze zobaczyć Playa de La Caleta zwana po prostu La Caleta. Jest to to plaża, która znajduje się w centrum Kadyksu. Pamięta czasy Fenicjan, Kartagińczyków oraz Rzymian. Od setek lat stanowi naturalny port, w którym obecnie zobaczyć można cumujące łódki rybackie. Z obu stron zamykają ją forty obronne – Castillo de Santa Catalina i Castillo de San Sebastian. Wzdłuż plaży poprowadzono piękną promenadę.
Dojazd
Do Kadyksu dostaniemy się poprzez połączenie lotnicze z Polski (Kraków, Wrocław, Nowy Dwór Mazowiecki, Gdańsk, Warszawa) do Malagi linią Ryanair lub Wizzair. Bilety zaczynają się od 186PLN.
Tanie bilety zakupią mieszkańcy Polski Zachodniej. Loty z Berlina do Malagi zaczynają się już od 13€.
Do Kadyksu dojedziemy z Sewilli oraz Malagi przy pomocy transportu publicznego. Do wyboru mamy koleje hiszpańskie oraz autobusy.
