Sajram
O mieście
Sajram (Сайрам) to małe miasteczko położone w południowo-wschodnim regionie Turkiestanu nad rzeką Sayram Su, która wypływa z pobliskiej 4000-metrowej góry Sayram Su. W starożytności miasteczko znane było jako Ispijab.
W XI wieku Sayram było ośrodkiem rozprzestrzeniania się islamu, mieszkało tam wielu duchowych mentorów i uczonych. Jednym z nich był Ibrahim Ata. Pochodził z zamożnej i wykształconej rodziny. Jeszcze zanim skończyły się jego wczesne lata, zyskał szacunek miejscowej ludności, został przywódcą duchowym i szanowanym kaznodzieją. Ibrahim Ata pomagał potrzebującym i wychował wielu naśladowców.
W 1999 roku miasto obchodziło 3000-lecie swojego powstania. Jest to jedno z najstarszych miast w Kazachstanie, a także jedno z najstarszych nieprzerwanie zamieszkałych miast na świecie, miejsce pierwszego meczetu w Kazachstanie i podobnie wśród najstarszych miast w Transoxanii. Sajram jest dziś ważne ze względu na zachowanie architektury z cegły mułowej i brak architektury w stylu sowieckim. Istnieje wiele mauzoleów sprzed XX wieku i wciąż buduje się kolejne.
W mieście przeprowadzono pewne prace terenowe zarówno przed, jak i podczas powstania Związku Radzieckiego, a także ponownie pojawiło się zainteresowanie miastem jako jednym z najstarszych miast niepodległego kraju Kazachstanu. Wśród odkryć archeologicznych godne uwagi są dowody na istnienie wczesnego systemu kanalizacyjnego, takiego jaki znaleziono w Samarkandzie i innych miastach wczesnych imperiów perskich.
Co ciekawe, 95% mieszkańców miasta stanowią Uzbecy, 3% Kazachowie i 1% Rosjanie a pozostała część to mówiący po uzbecku Azerowie, Czeczeni i Tadżykowie. Sajram to miasto praktykujących muzułmanów, a wezwanie do modlitwy można usłyszeć z miejskich meczetów.
Zwiedzanie miasta
Zwiedzanie miasta można zacząć od przepięknej bramy miejskiej. Gdy wjeżdżamy do miasta po prawej stronie natrafiamy na tablicę informacyjną z opisanymi wszystkimi zabytkami w mieście. A jest co zwiedzać. Na mapie kolorem pomarańczowym oznaczono mauzolea, kolorem żółtym meczety. Kolorem granatowym oznaczono muzea.
W mieście zabytki rozlokowane są w kilku miejscach wokół centralnego bazaru. Wymienić tu należy skromne mauzoleum Karaszasz-any z XIII-XIV wieku, która to była matką Khoja Ahmeda Yasawiego. Jodłowa budowla została wzniesiona w XIII wieku. Obecna budowla pochodzi z XIX wieku. Nieco większe mauzoleum Mirali baby z X wieku i najciekawsze ze wszystkich. Znajdujące się na muzułmańskim cmentarzu mauzoleum Abdul-Aziz baby z IX wieku, które łatwo poznać po tym, że posiada trzy kopuły. Znajduje się przy ulicy Yusuf Saremiy.
Słowa księgi z Koranu przed mauzoleum:
„W imię Boga Najmiłosierniejszego. Nie ma Boga prócz Tego Żyjącego, Odwiecznego.
Nie ogarnia go rok ani nie śpi. Do niego należy to, co jest na niebie i to, co jest na ziemi.
Któż może orędować u Niego, jeśli nie On wie, między nami i poza nimi, a oni niczego nie zakrywają.
Ktokolwiek to wie, poza tym, co on Chce, Jego Tron rozciąga się nad niebiosami i ziemią i nie przestaje ich zapamiętywać.
On jest Najwyższym, Wielkim.”
Niedaleko od centrum wznosi się minaret Hyzyr z XIX wieku. Można wejść po wąskich schodach na jego szczyt i popatrzeć na okolicę. Oraz porobić sobie zdjęcia miasteczka. Chociaż widok jest ograniczony ze względu na wysokość minaretu. Nie jest to minaret w Burana czy ten, który znajduje się w Uzgen (Kirgistan).
Z nowszych budynków należy wymienić ogromne mauzoleum Botbaj-ata z niebieską kopułą, który został zbudowany w 2005 roku. Został w nim pochowany miejscowy bohater narodowy. Budynek stoi przy głównej drodze i robi piorunujące wrażenie.
Ostatnim budynkiem, który należy wspomnieć to Meczet Piątkowy. Znajduje się on także przy głównej ulicy miasteczka i został zbudowany dzięki datkom pochodzących od zagranicznych filantropów.
Na ulicy Ibrahim ata znajduje się meczet i mauzoleum Ibrahim Ata. Oba obiekty zlokalizowane są na obrzeżu miasta. Mauzoleum jest miejscem spoczynku ojca, Khoja Ahmeda Yasawiego. Pierwotne mauzoleum, zbudowane w XVI-XVII w., uległo dewastacji i zniszczeniu. Dziś pielgrzymi i turyści oglądają XIX-wieczny budynek z zachowanymi średniowiecznymi elementami wystroju wewnętrznego i zewnętrznego. Mauzoleum to jednokomorowy kwadratowy budynek o wysokości ponad ośmiu metrów.
Dojazd
Do Sajram dojedziemy taksówką z Szymkentu. Ja wybrałem taki sposób transportu, gdyż miałem możliwość zatrzymania się i robienia zdjęć.
Kursują także marszrutki. Z tego co się orientuję to koszt biletu w jedną stronę wynosi 60KZT/0.60PLN.
Marszrutki do Sajram odjeżdżają z Ajna-bazaru w Szymkencie.
Pierwotnie sam chciałem jechać marszrutką ale nikt nie potrafił mi udzielić informacji, skąd one odjeżdżają do Sajram. Dowiedziałem się o tym dopiero będąc na miejscu w Szymkencie.
