Kościół Prejmer
WSTĘP
Znajdujący się zaledwie 9km od innego kościoła obronnego (Harman), kościół warowny w Prejmer (niem. Tartlau) jest największym kościołem obronnym w południowo-wschodniej Europie. W 1999 roku kościół wraz z pobliską wioską został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Rumunii.
HISTORIA KOŚCIOŁA
Około 1211 r. król węgierski Andrzej II wymienia w dokumencie skierowanym do Krzyżaków nazwę rzeki Târlung, obok której wyrośnie miasto Prejmer. Krzyżacy, którzy otrzymają prawa na tym terenie, podniosą do pewnego poziomu kościół w Tartlau (saksońska nazwa miejscowości).
Budowę kościoła zapoczątkował Zakon Krzyżaków w latach 1212-1213. Po 7 latach król Węgier Andrzej II wygnał Krzyżaków z Burzenlandu. W 1240 roku nadał te ziemie zakonowi cystersów z Cirty, który kontynuował budowę kościoła. Ukończona przez nich świątynia miała plan krzyża z ramionami o wielobocznych zamknięciach z wysoką wieżą nad skrzyżowaniem naw przechodzącą górą w wielobok. W latach 1512-1515 kościół przebudowano. Przedłużono zachodnią nawę i nakryto ją bogatym sklepieniem sieciowym.
Owalny dziedziniec jest chroniony przez mur otaczający kościół w kształcie pierścienia o obwodzie 180m wysoki na 12 metrów i gruby na 4 metry z licznymi otworami strzelniczymi, czteroma wieżami, mostem zwodzonym, bramami wjazdowymi, które są otoczone rowem wodnym o głębokości 6 metrów i szerokości 8 metrów.
Zapisy historyczne potwierdzają, że w ciągu 500 lat istnienia twierdza była oblegana 50 razy. Został jednak zdobyty tylko raz, w 1611 r. przez Gabriela Batorego, księcia Siedmiogrodu. Bojownicy broniący twierdzy poddali się po kilku dniach bez wody pitnej.
Bastiony, mosty zwodzone i sekretne, podziemne przejście to tylko niektóre z cech twierdzy Prejmer.
Oprócz przytwierdzonych do murów ust ognia, w twierdzy znajdowało się niezwykłe urządzenie bojowe: słynny „Organ Śmierci”. Składający się z kilku broni połączonych razem, które wystrzeliły na raz, wywołał u wroga wielką panikę i ciężkie straty.
W XVI wieku wzniesiony został drugi obwód murów. Wjazd wzmocniło przedbramie i barbakan zwieńczony renesansową attyką. Powstały dwa dodatkowe dziedzińce gdzie umiejscowiono szkołę gminną, piekarnię oraz młyn napędzany wodą z fosy.
Dostęp do budynku odbywał się przez długi na 100 stóp łukowe przejście zabezpieczone dwoma rzędami bram.
Fortyfikacja z czerwonym dachem ma 275 pomieszczeń, na czterech kondygnacjach, połączonych drewnianymi schodami.
Każda rodzina w gminie miała wyznaczony pokój w twierdzy do przechowywania zapasów i schronienia na wypadek ataku wroga. Magazyny były używane przez mieszkańców Prejmeru do początku XX wieku.
We wnętrzu twierdzy funkcjonowała tartak i piekarnia, które zapewniały rozmnażanie dla społeczności nawet w przypadku ataku na twierdzę. Kościół ze względu na swój charakter niekiedy bywał nazywany zamkiem.
ZWIEDZANIE KOŚCIOŁA
Zwiedzanie kościoła można połączyć ze zwiedzaniem kościoła obronnego Harman. Oba stanowią dużą atrakcję turystyczną i na ich zwiedzanie wystarczy jeden dzień. Największym skarbem kościoła obronnego Prejmer jest cenny gotycki tryptyk ze scenami pasyjnymi w Transylwanii, który datowany jest na lata 1450-1460 z malowanymi obustronnie skrzydłami. W jego centralnej części przedstawiona została scena Ukrzyżowania Pana Jezusa. Na jego skrzydłach przedstawiono sceny Pasji a pośród nich Zmartwychwstanie i Złożenie do Grobu. Po sąsiedzku znajdują się wczesnorenesansowe stalle z 1526 roku oraz drewnianą ambonę, która została sprowadzona do Prejmer z kościoła w miejscowości Drăușeni. Po przeciwległej stronie kościoła znajduje się empora, na której umieszczono niewielki barokowy prospekt organowy z instumentem z 1929 roku. Podobno są to jedne z większych organów kościelnych w Rumunii. Wewnątrz kościoła znajdują się także płyty nagrobne oraz płyta ku czci ofiarom I Wojny Światowej. Na zewnątrz można zwiedzać cele, z których każda posiada własne wejście połączonych drewnianymi galeriami i schodami. W jednej izbie urządzono szkołę, której funkcjonowanie potwierdzono już w roku 1460. Nawet oblężenia kościoła nie były wymówką od nauki.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
ADRES
Kościół obronny w Prejmer, Transylwania – Centralna Rumunia
Strada Mare 2, Prejmer – okręg Brasov
Najbliższe duże miasto: Brasov (18km na wschód)
GODZINY OTWARCIA
1 kwietnia do 31 października:
- Dni powszednie: od 09.00 do 18:00
- Sobota: od 09:00 do 18:00
- Niedziela: od 11:00 do 18:00
1 listopada do 31 marca:
- Dni powszednie: od 09:00 do 16:00
- Sobota: od 09:00 do 16: 00
- Niedziela: od 11:00 do 16:00
Dozorca kościoła mieszka w mieszkaniu w twierdzy. Goście, którzy przybędą wkrótce po zamknięciu, mogą spróbować skontaktować się z nim telefonicznie (0749 800 024).
CENNIK
- Dorosły – 15 lei (14PLN)
- Studencki – 7 lei (6.50PLN)
DOJAZD
Z Brasov do Prejmer dojedziemy autobusami linii 3 i 7 (jadą one także do Harman). Z Brasov do Prejmer podróż koleją trwa ok. 20 min, bilety można zakupić tutaj i kosztują one 4.90 lei (ok. 4.50PLN)
