Harman
Wstęp
Położony w samym sercu Rumunii (Transylwania), ewangelicki ufortyfikowany kościół obronny Harman pochodzi z XIII wieku, kiedy osadnicy sascy zbudowali pierwotną budowlę. W późniejszym okresie dobudowano mocne mury, przedmurza i masywne wieże.
Ufortyfikowany kościół z Harman jest jednym z najważniejszych średniowiecznych zabytków Transylwanii i jedną z najlepiej zachowanych fortyfikacji używanych wieki temu, gdy ataki wroga były stałym zagrożeniem. Kościół znajduje się zaledwie 10 kilometrów od Braszowa, we wsi Harman, po niemiecku zwanej Honigburg, a po łacinie Mons Mellis, tłumaczonej dosłownie jako Góra Miodu. Kościół obronny Harman jest jednym z 25 obiektów światowego dziedzictwa UNESCO w Rumunii.
Historia Kościoła
Historia Harman sięga wielu setek lat, do początku XIII wieku, kiedy to tereny Braszowa nadał Krzyżakom tereny Braszowa przez króla węgierskiego Andreasa II. Ich panowanie zakończyło się raptownie w ciągu zaledwie kilku lat, a w 1240 r. Harman został podarowany przez króla węgierskiego wraz z innymi kościołami opactwu cystersów w Carta. Dokument darowizny stanowi pierwszą pisemną wzmiankę o Harman i jego kościele, która pochodzi z pierwszej połowy XII wieku. Został zbudowany po wielkiej inwazji mongolskiej w 1241 roku.
Podobnie jak większość wiosek z południa i wschodu Transylwanii, Harman był świadkiem wielu ataków i oblężeń osmańskich w średniowieczu, tym bardziej biorąc pod uwagę jego położenie na granicy regionu. Głównym rozwiązaniem obronnym było w tym przypadku również umocnienie wiejskiego kościoła rozpoczęte w XV wieku. Był to długotrwały proces, ponieważ elementy fortyfikacji były dodawane lub dostosowywane w zależności od ewolucji technik wojskowych i intensywności zagrożenia osmańskiego.
Harman udowodnił swoją siłę w 1612 roku, tym razem jednak przed atakami despotycznego księcia Transylwanii Gabriela Bathorego, który podpalił i zniszczył wiele saksońskich fortyfikacji i miasteczek. Kościół Harman był jednym z nielicznych, które wyszły niepokonane.
Budowla obronna
Fortyfikację reprezentuje rzeczywisty kościół, otoczony silnymi elementami obronnymi: okrągłe mury do 10-12 metrów z chodnikiem z otworami strzelniczymi, siedem wież o wysokości około 20 metrów, bramy plus brona i dawniej głęboka na 3-4 metry fosa, która otaczała całą konstrukcję. Nawet 800 mieszkańców mogło znaleźć schronienie wewnątrz fortyfikacji, które zachowały część pomieszczeń wybudowanych wewnątrz okrągłego muru lub bezpośrednio na zewnętrznej ścianie kościoła.
Jedynie częściowo pod wpływem stylu gotyckiego promowanego przez cystersów – czteropłatowe okna i dwie kaplice wokół chóru – kościół warowny Harman ma bardziej eklektyczny aspekt, prezentując również elementy późnoromańskie i renesansowe.
Chór na planie kwadratu, flankowany dwiema kaplicami, ma sklepienie przypominające krzyż. Cysterski styl kościoła można zaobserwować również w zachowanych do dziś, oryginalnych, okrągłych oknach o czterech skrzydłach.
W pierwotnym stanie zachowała się kaplica południowa, natomiast kaplica północna została przebudowana w XV wieku. Zewnętrzne sklepienia kaplicy są wyrzeźbione w kamieniu i mają na każdym końcu ludzką twarz.
Pomnik poświęcony św. Mikołajowi jest jednym z nielicznych w Transylwanii, który wciąż posiada freski sprzed reformacji.
Możesz zobaczyć obrazy w Wieży Kaplicy, której nazwa pochodzi od starszej katolickiej kaplicy wkomponowanej w okrągłą ścianę. Przedstawienie Matki Boskiej jest unikatowe w regionie. Większość scen związanych ze zbawieniem dusz i sądem ostatecznym jest zilustrowana opowieściami biblijnymi i elementami symbolizującymi zarówno piekło, jak i niebo.
W kościele znajdują się XIX-wieczne organy i chrzcielnica, niewielka kolekcja dywanów orientalnych oraz ołtarz w stylu barokowym. Najbardziej imponującym elementem jest jego 56-metrowa wieża, najwyższa w historycznym regionie Barsa. Na górę możesz wejść schodami wewnątrz kościoła.
Jeden z setek ufortyfikowanych kościołów zbudowanych przez Sasów w Transylwanii, kościół w Harman jest jednak jednym z najbardziej spektakularnych przedstawień tej oryginalnej architektury, tak dobrze zachowanej w regionie. Będąc w Rumunii nie wypada przegapić wizyty, wraz z pobliskim kościołem obronnym z Prejmer.
Informacje praktyczne
Kościół warowny w Harman, Transylwania – Centralna Rumunia
Strada Pietei 2, Harman – okręg Brasov
Najbliższe duże miasto: Brasov (8km na południe)
GODZINY OTWARCIA
1 kwietnia do 31 października:
- Dni powszednie: od 09.00 do 18.00
- Sobota: od 09:00-18:00
- Niedziela: od 10:00 do 18:00
1 listopada do 31 marca:
- codziennie od 10:00 do 16:00
CENNIK
- Dorośli: 10 lei (ok. 2.50USD, 9.40PLN)
- Dzieci (6-10 lat): 5 lei
Dojazd
Z Brasova do Harman jest niecałe 12km. Podróż koleją trwa ok. 6 minut a bilet kosztuje 4.40lei (ok. 4PLN). Można dojechać także autobusami. Z Brasova kursują autobusy firmy Transbus Codreanu. Bilet na autobus kupimy tutaj. Cena za przejazd wynosi 5 lei a czas jazdy ok. 10 min.
